امید علیه امید

امید علیه امید

و در این کتاب به شرح زندگی خود و همسر شاعرش، اوسیپ ماندلشتام در فاصله سال‌ های ۱۹۳۴ تا ۱۹۳۸ می‌پردازد. همسر او از منتقدان نظام حاکم شوروی بود و سرانجام در اردوگاه‌های کار اجباری در سیبری جان باخت.

در بخشی از این کتاب که به نقل از «جوزف برودسکی» در سوگ نادژدا ماندلشتام است، می‌خوانیم:

« نادژدا ماندلشتام از ۸۱ سال عمرش، نوزده سال را به عنوان همسر اوسیپ ماندلشتام، بزرگ‌ترین شاعر روسی قرن بیستم، و ۴۲ سال را به عنوان بیوه او سپری کرد. مابقی، دوران کودکی و جوانی‌اش بود. در جمع افراد تحصیلکرده، به ویژه در بین اهالی ادبیات، صِرف بیوه یک مرد بزرگ بودن کفایت می‌کند که چنین فردی صاحب هویت بشود. این به ویژه در روسیه صدق می‌ کند؛ کشوری که رژیمش در دهه ‌های سی و چهل قرن بیستم با چنان بازدهی بالایی مشغول تولید بیوه‌های نویسندگان بود که در اواسط دهه شصت تعداد آن‌ها کفایت می‌ کرد تا یک اتحادیه صنفی تشکیل بدهند».

ماندلشتایم در فصلی از کتاب به نام «غیرمنطقی» می‌نویسد:

« مواجهه ما با آن نیروهای غیر منطقی‌ای که به صورتی ناگزیر و به شدت هول‌‌آور بر ما حکومت می‌‌کردند بر اذهان ما به صورت ریشه‌ای اثر گذاشت. بسیاری از ما ناگزیر بودن آنچه در اطرافمان رخ می‌داد را پذیرفته بودیم و حتی عده‌ای به ضروری بودن آن باور داشتیم. این احساس بر همگی ما مستولی شده بود که هیچ راه برگشتی وجود ندارد. این احساسی بود برآمده از تجربیات گذشته‌‌مان، نگرانی‌هایمان درباره آینده و خواب هیپنوتیزمی ما در زمان حال. باید یادآوری کنم همه ما ــ به ویژه اگر در شهرها زندگی می‌کردیم ــ در یک وضعیت نزدیک به خواب هیپنوتیزمی به سر می‌بردیم. واقعا متقاعد شده بودیم که وارد یک «عصر جدید» شده‌ایم و هیچ انتخاب دیگری جز تن دادن به محتومیت تاریخی نداریم».