از گیل گمش تا وال استریت اقتصاد خیر و شر

از گیل گمش تا وال استریت اقتصاد خیر و شر

کتاب از گیل گمش تا وال استریت اقتصاد خیر و شر اثر توماس زدلاچک ترجمه احد علیقلیان نشر فرهنگ نشر نو منتشر شده است. 

معرفی کتاب از گیل گمش تا وال استریت:

توماش زدلاچک از معدود کسانی است که پایه های علم اقتصاد را لرزانده اند. او عضور شورای ملی اقتصاد در پراگ است و آثارش جزو پرفروش ترین کتاب هاست.

زد لاچاک در اقتصاد خیر و شر در رشته ی اقتصاد تجدید نظر اساسی می کند و فرض های ما را درباره ی جهان به چالش می کشد. اقتصاد را نه فقط پژوهشی ریاضی بلکه در واقع پدیده ای فرهنگی و محصول تمدن می داند: اقتصاد که کار خود را از فلسفه آغاز کرد با تاریخ و افسانه و دین و اخلاق در هم تنیده است. 

حتی پیچیده ترین الگوی ریاضی هم در واقع داستان و حکایت است: کوشش ماست برای فهم عقلانی جهان پیرامون مان. علم اقتصاد هم جهان را توصیف می کند و هم معیارهای بهنجاری را تبیین و وضعیت آرمانی را مشخص می کند. 

از متن کتاب از گیل گمش تا وال استریت:

خواب فرعون: یوسف و نخستین چرخه ی تجارت 

البته نخستین چرخه اقتصادی تاریخ چندان ساده نبوده و با راز در آمیخته بود. و آن خواب معروف فرعون است که هفت گاو فربه و هفت گاو لاغر را در خواب دید و آن را برای یوسف، پسر یعقوب، تعریف کرد. یوسف خواب را به نوعی پیش بینی کلان اقتصادی تعبیر کرد هفت سال فراوانی و هفت سال فقر قحطی و فلاکت. 

پس اکنون فرعن می باید مردی بصیر و حکیم را پیدا نموده او را بر زمنی مصر بگمارد. فرعون چنین بکند و ناظران بر زمین برگمارد و در هفت سال فراوانی خمس از زمین مصر بگیرد و همه ماکولات این سال های نیکو را که می آید جمع کنند و غله را زیر دست فرعون ذخیر نمایند و خوراک در شهر ها نگاه دارند تا خوراک برای زمین به جهت هفت سال قحطی که در زمین مصر خواهد بود ذخیره شود مبادا زمین از قحط تباه گردد.

حالا اجازه بدهید چند نکته در این باره بگوییم. به کمک مالیات به نسبت یک‌پنجم محصول در سال‌های خوب برای ذخیره کردن محصول و سپس گشودن انبارهای غله در سال‌های بد درواقع از وقوع این پیش‌بینی جلوگیری شد (سال‌های رونق محدود شد و از گرسنگی جلوگیری شد ــ به کمک اولین نمونه تثبیت مالی). این به‌روشنی نشان می‌دهد که اگر پیش‌گویی «درست»، دقیق، باشد معمولا آنچه پیش‌گویی شده هرگز اتفاق نمی‌افتد. بنابراین در اینجا تناقضی در کار است: اگر بتوانیم مشکلات را پیش‌بینی کنیم و اقدامات مناسب را در پیش بگیریم، این مشکلات اصلا پیش نخواهد آمد. بنابراین پیش‌بینی‌های عهد عتیق به هیچ روی نگاه جبرگرایانه به آینده نبود بلکه هشدار و تغییرات راهبردی در امور ممکن‌الوقوع بود که نیازمند نوعی واکنش بود. اگر واکنش بسنده بود، آنچه پیش‌بینی شده بود معمولا اصلا رخ نمی‌داد.

این اصلِ «پیامبر نفرین‌شده» یا «پیش‌گویی تناقض‌آمیز» را می‌توان در داستان یونس پیامبر نیز دید؛ به نظر می‌رسید که یونس از این نکته آگاه بود (که پیش‌گویی‌ها، وقتی به آنها توجه شود، هرگز عملا تحقق نمی‌یابد) و به همین دلیل بود که نمی‌خواست پیامبر باشد: شهر نینوا هرگز نابود نشد، گرچه (یا دقیق‌تر بگوییم درست به همین علت) یونس به زیان آن پیش‌گویی کرد.