ماهیت خدا

ماهیت خدا

کتاب ماهیت خدا اثر الوین پلنتینگا با ترجمه مهدی فرجی پاک توسط انتشارات نگاه معاصر در 116 صفحه به چاپ رسیده است.

الوین کارل پلنتینگا فیلسوف دین آمریکایی برجسته است. الوین پلانتینگا در سال ۱۹۳۲ در ایالت میشیگان آمریکا متولد شد. پدر وی دانش‌آموخته فلسفه و وابسته به کلیسای اصلاح‌شده بود. الوین هم راه پدر را در پیش گرفت و در کالج کالون به آموزش فلسفه پرداخت. وی در این باره می‌گوید: جاذبه کالج کالون برای ترکیب فعالیت جدی فلسفی با علاقه و دل بستگی اصیل دینی بود. مسئله مهم در این کالج یافتن ربط و نسبت‌های فعالیت علمی و عقلانی با حیات دینی بود. در سال ۱۹۵۴ برای تکمیل تحصیلات فلسفی خود به دانشگاه میشیگان رفت و در کلاس درس کسانی چون ویلیام فرانکنا و ویلیام آلستون حضور یافت. وی ضمن اعتراف به شکوه خیره‌کننده مباحث فلسفی در دانشگاه میشیگان، از این که تلاش فلسفی آن‌ها مصروف حل پرسش‌های اصلی و مهم نمی‌شد، اظهار نگرانی می‌کرد. پلنتینگا سپس به دانشگاه ییل می‌رود و در سال ۱۹۵۸ دکترای فلسفه می‌گیرد.

اثر حاضر مسائل پیرامون بحث واجب الوجود بودن و حاکمیت خداوند را مورد بررسی قرار می دهد. اگر کسی ادعا کند که خداوند دارای ماهیت و ذات است، بنابراین هم واجب الوجود بودن و هم حاکمیت خداوند را محدود کرده است. اگر کسی بخواهد که حاکمیت و واجب الوجودی خداوند را حفظ کند، بنابراین باید منکر این قضیه شود که خداوند ماهیتی دارد. پلنتینگا این مسئله را از چهار روش مورد بررسی و موشکافی قرار می دهد. نخست اینکه ایده ها و عقاید ما در مورد ذات باری تعالی صدق نمی کند. دوم از طریق آموزه ی توماس آکوئیناس در باب بسیطی مطلق الهی. سوم از طریق نومینالیسم یا رئیسم که به هر چیز به شکل یک وجود جزئی غیر وابسته و مجرد می نگرد و چهارم از طریق احتمالات دکارتی.

پلنتینگا در تلاش برای عبور از هر یک از این مواضع، واضحا اظهار می دارد که خداوند دارای ذات و ماهیت است و مشکل است بخواهیم بر یک عقیده استوار مانده و آن را حفظ کنیم که یا خداوند فی نفسه وجود دارد یا یک نسخه ی قدرتمند از حاکمیت او. پلنتیگا درمی یابد که نخست از خود ارجاعی رنج می برد. سپس به آن حمله برده و می گوید که این دیدگاه، خداوند را با یک خاصیت برابر می کند. از نظر او بی معناست که خدا را یک خاصیت و همچنین یک چیز شخصی در نظر بگیریم. بنابراین این موقعیت بیش از این که چیزی را حل کند بر مشکلات می افزاید. پلنتینگا معتقد است که ارزیابی نومینالیسم، به فرد کمک نمی کند که جوابی برای سوالش بیابد، بلکه به او کمک می کند تا متوجه شود، سوال درباره ی هستی شناسی نیست و در واقع درباره ی چگونگی است.

قسمتی از متن کتاب:

چه گزینه هایی در دسترس فرد خداباور قرار دارد؟ یکی از این گزینه ها، رد کامل این پرسش است. نظری که متألّهان معاصر به طور وسیع پیرو آنند این است که شاکله و چارچوب مفهومی ما -مقولات و تصورات ما- صرفا در محدوده ی جهان تجربه یا «قلمرو دنیوی» کاربرد دارد و به همین سبب در باب خداوند به کار نمی رود. منبع نزدیک این مفهوم، ایمانوئل کانت است که باید پاسخگوی این مورد همانند موارد دیگر نیز باشد. وی مطالب فراوانی مطرح کرده که البته همه ی آنها کاملا با یکدیگر سازگار نیستند؛ اما در میان سخنان او، چنین مطالبی وجود دارد که تصورات مبنایی یا مقولاتی همچون سلب و نیز صفت-جوهر، صرفا در محدوده ی جهان تجربه یا جهان نمود کاربرد دارد.

شما می توانید با خرید کتاب ماهیت خدا از بانک کتاب یکتامهر در سریعترین زمان ممکن آن را درب منزل یا محل کار خود تحویل بگیرید.

تلفن:                                                                                      66403535-021