ساختار روان شناختی فاشیسم

ساختار روان شناختی فاشیسم

کتاب ساختار روان شناختی فاشیسم اثر ژرژ باتای با ترجمه سمانه مرادیانی توسط انتشارات بیدگل در 104 صفحه به چاپ رسیده است.

ژرژ آلبر موریس ویکتور باتای از فیلسوفان فرانسوی‌ای است که پیشگام و الهام‌بخش بسیاری از فیلسوفان پساساختارگرا و پسامدرن فرانسوی در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم شد. ژرژ باتای گرایش مارکسیست ضداستالینیسم داشت(دست‌کم در سالهای ۱۹۳۱–۳۴) و مدتی همکاری فکری با سوررئالیست‌ها داشت و بعدتر از آن‌ها گسست و راهش را جدا کرد، و طیف علایق و توجهات‌اش فلسفه، اقتصاد، نظریهٔ ادبی، رمان‌نویسی، زیبایی‌شناسی و سیاست را در بر می‌گیرد. موضوع محوری کار او انهدام سوژه، مرگ خود، نابودی اگو، یا براندازی هرگونه تصوری در باب تمامیت، کلیت، یا انسجام در «من» است. متون او قطعه‌وار، هزارتوگون، شدت‌مند، هذیانی، رازآلود، غیرتعقل‌گرا، و در عین حال دشوار هستند.

نویسنده در این اثر به تشریح یک نظریه‌ی سیاسی و گونه‌ای نظام حکومتی خودکامه‌ی ملی‌گرای افراطی، در زوایای متفاوتی پرداخته است و واکاوی دقیقی از نهاد اجتماعی و روابط آن با مباحث اقتصادی ارائه می‌کند.

فلسفه «ژرژ باتای» درواقع پاسخی در برابر فاشیسم زمانه‌اش و راهی برای نابودی هرگونه سلسله مراتب بالا به پایین بود. دیدگاه باتای از فاشیسم، با خوانش دست راستی و لیبرال پوپر، یا خوانش مارکسیستیِ کلاسیک پولانزانس از فاشیسم، تفاوت بسیار دارد.

با توجه به گرایش مارکسیسم ضداستالینیستی او در سال‌های ۱۹۳۱–۱۹۴۳ و همراهی‌اش با سازمان سیاسی «ضد حمله»، و چرخش او از مارکس به نیچه، عضویت در انجمن سرّی «آسِفال»، و چیزهایی از این دست می‌توان تعاریف زیادی از باتای داشت.

باتای در ایران کمابیش ناشناخته است؛ جز چند مقاله و آن هم بیشتر در حوزهٔ نظریهٔ ادبی و نیز شبه هنری، و آن هم در حاشیه. بدین جهت، کژفهمی و حرف‌های عجیب و غریب در مورد او کم نیست. این کتاب فرصتی را فراهم می‌کند تا به درستی با اندیشه‌های این فیلسوف آشنا شویم.

قسمتی از متن کتاب:

فاشیسم، به ‌منزلۀ نوعی وحدت‌بخشی و اتحاد، به همان اندازه که با سلطنت سنتی در تضاد است، با اسلام نیز تضاد دارد. به همین خاطر فرمی مثل دولت، که تنها می‌تواند نتیجۀ یک فرایند تاریخی بلندمدت باشد، در شکل‌گیری اسلامِ نخستین نقشی نداشت؛ اما در تمام فرایندهای سازمان‌یابی ارگانیک فاشیستی، دولتِ موجود از آغاز نقش چارچوب و قالبی از ‌پیش‌موجود را بازی کرد. این وجه شاخص فاشیسم به موسولینی اجازه داد بنویسد «همه چیز در دولت است»، که «هیچ چیزِ بشری یا روحانی یا حتی چیزی والاتر از این‌ها نیست که بیرون از دولت از هستی برخوردار باشد.» اما این ضرورتاً به‌ معنی این‌همانی دولت و نیروی آمرانه‌ای نیست که بر کل جامعه سلطه دارد. خود موسولینی، که به‌نوعی الهی‌سازی هگلی دولت گرایش دارد، با واژگانی تعمداً مبهم به یک اصل ممتاز حاکمیت اشاره می‌کند که آن را گاه مردم، گاه ملت، و گاه شخصیت ممتاز می‌نامد؛ اما معتقد است این اصل باید با خود صورت‌بندی‌ فاشیستی و پیشوای  آن  این‌همان شود: «اگر [مفهوم] مردم... دال بر ایده‌ای است... که به‌عنوان ارادۀ چند یا حتی یک شخص واحد در مردم تجسد می‌یابد... باید نه به نژاد، و نه به یک منطقۀ جغرافیایی مشخص، که به گروه‌بندی‌ای مربوط باشد که به‌لحاظ تاریخی متشکل از جمعیتی است که به‌واسطۀ ایدۀ یک اراده به هستی و خواست قدرت با یکدیگر متحد گشته‌اند: این نوعی خودآگاهی و شخصیت‌یافتگی است.»

شما می توانید با خرید کتاب ساختار روان شناختی فاشیسم از بانک کتاب یکتامهر در سریعترین زمان ممکن آن را درب منزل یا محل کار خود تحویل بگیرید.

تلفن:                                                                                      66403535-021