نامه‌های سیمین دانشور و جلال آل احمد دفتر سوم

نامه‌های سیمین دانشور و جلال آل احمد دفتر سوم

کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ فضای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایران را از هر جهت تحت تأثیر قرار داد. نخستین واکنش روشنفکران معارض دوره قبل در قبال پیامدهای وضعیت جدید بهت و حیرت بود. در سال‌های پایانی دهه سی به‌تدریج برخی از روشنفکران در جستجوی افق‌های تازه و امیدهای نو برآمدند. انتشار مدیر مدرسه آل‌احمد را می‌توان یکی از نشانه‌های آغازین این پویش تازه به شمار آورد. آل‌احمد، با توجه به تجربه شکست‌های پی‌درپی گذشته، اندک اندک به بازخوانیِ سنّت و روی آوردن دوباره به فرهنگ بومی متمایل شد. البته در آن سال‌ها گرایش جهانیِ موسوم به بازگشت به زادبوم و بومی‌گرایی در میان بسیاری از روشنفکران جهان سوم مقبولیت داشت. این جلد از نامه‌ها دقیقا در همان سال‌هایی نوشته شده‌اند که حکومت وقت، با انقلاب سفید، اصلاحات ارضی، حق رأی زنان و غیره، به سرعت در حال نوسازی کشور بود و نیروهای مخالف نیز درصدد بودند از هر طریق مشروعیت حاکمیت را سلب کنند. واکنش آل‌احمد و دانشور به این تحوّلات که از جمله شامل وقایع مربوط به پانزده خرداد سال ۱۳۴۲ نیز می‌شود، مضمون محوری نامه‌ها را در حوزه عمومی شکل می‌دهد.