سرکلاس با کیا رستمی

سرکلاس با کیا رستمی

کتاب \"سرکلاس با کیارستمی\" را یکی ار اساتید علوم اجتماعی در کارگاهی درباره روش تحقیق کیفی پیشنهاد داد و از قضا من هم در آن کارگاه حضور داشتم. شرکت کنندگان کتاب را دست به دست گرداندند؛ برخی با دقت آن را ورق میزدند و برخی دیگر به سرعت آن را به نفر بعدی میدادند. وقتی نوبت به من رسید توجهم بیش از متن کتاب با حاشیه نویسی های آن استاد جلب شد، برداشتی از سبک نگرش و کار کیارستمی برای آغاز یا پیشبرد یک پژوهش علمی با روش کیفی ...
***
\"سرکلاس با کیارستمی\" برای مدون و چاپ شدن مسیر جالبی را پیموده: سخنان کیارستمی در کارگاه های فیلمسازی اش، مکتوب شدنشان توسط پال کرونین و سپس ترجمه اش توسط سهراب مهدوی. این یعنی یک اندیشه تکوین یافته در چارچوب زبان فارسی به زبانی دیگر مکتوب شده و سپس دوباره به آغوش زبان آغازینش بازگشته. مسیر و شیوه ای تصادفی که موجب شده احتمالا متن هر دو نسخه فارسی و انگلیسی کتاب آسیب نبیند.
کتاب \"سرکلاس با کیارستمی\" از آن دست کتابهایی است که عمق و سادگی را درهم آمیخته؛ کتاب به قلم کیارستمی نیست. اما اندیشه و نگاهش به خوبی در کتاب بازتاب یافته و تکه گفتارهایش با دقت و ذوق کنار هم چیده شده؛ درست مانند غالب فیلم هایش، فیلم هایی ساده و مبتنی بر باورپذیری و حقیقت که بار معنایی زیادی را بر دوش دارند. در ابتدای خواندن کتاب گمان می بری که بزودی به پایان میبری اش. اما به سبب عمق اندیشه گاهی نیاز داری خواندنش را قطع کنی، تنفسی بگیری، در معنای آنچه خوانده ای باریک شوی و سپس خواندن را از نو آغاز کنی. درست همانند آنچه کیارستمی درباره ماهیت یک فیلم یا یک کتاب خوب -که تفکری را برمی انگیزد- در کارگاه هایش بیان کرده است.
***
در گوشه و کنار فضای مجازی دیده ام که برخی از وجود تعداد زیاد جملات و تکه متون خوب در کتاب هیجان زده شده اند، آن ها را بیرون کشیده اند و در معرفی کتاب فهرست کرده اند. به نظرم این کاری نیست جز لطمه زدن به این کتاب و کم کردن انگیزه در کسی که قصد گشودن و خواندنش را دارد. این عبارات و معنایشان در دل متن کتاب و سرگذشت کارگاه های کیارستمی است که بر جان می نشیند و نویسنده برای تدوینشان احتمالا ساعات زیادی را به تامل نشسته است. از این رو من در این یادداشت قصد بازگویی آن عبارات را ندارم و فهرست کردنشان را جز زیاده گویی و کاستن از تاثیرشان نمیدانم. هر جمله باید در جای خود، در میان صفحات کتاب، و پیوندش با عبارات پیشین و پسین خوانده شود تا نگاه کیارستمی به زندگی، چگونگی شکل گرفتن ایده کار در ذهن او، دیدگاه خاصش به فیلمساری و عکاسی و شعر، جایگاه تصویر در اندیشه اش و بعضا شیوه های کاری اش به خوبی دریافته شود.
***
مرگ کیارستمی واکنش های زیادی را -به ویژه در فضای مجازی- به دنبال داشت، شماره های زیادی از مجلات را بخود اختصاص داد و بعضا کتابهایی درباره اش منتشر شد. این حجم از بازتاب سبب شد که در بعضی افراد، به حق، دیدگاهی نه چندان مثبت نسبت به آثار منتشر شده به وجود آید. اما باید اذعان کرد که این کتاب از چنین اتهامی بری است. کارهای \"سرکلاس با کیارستمی\" زیر نظر خود او به انجام رسید و حتی قرار بر آن بوده که در مراسم معرفی حضور داشته باشد. اما از اقبال بد این کتاب بود که -به قول ناشر- پرونده زندگی عباس کیارستمی زودتر از آن بسته شد.