از هاشمی تا روحانی

از هاشمی تا روحانی

کتاب «از هاشمی تا روحانی» در پنج فصل با این عناوین تدوین شده است: «سپهر نظری، سازه‌انگاری به مثابه یک روش»، ««طرح سیاست خارجی دولت علی اکبر هاشمی رفسنجانی از سال (1368- 1376)»، «سیاست خارجی سیدمحمد خاتمی 1376- 1384)»، «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران محمود احمدی نژاد 1392- 1384» و «سیاست خارجی در دوره حسن روحانی1396- 1392».

در تحلیل‌ها و تبیین‌های صورت‌گرفته درباره سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران عمدتاً از مبانی نظری جریان خردگرا استفاده شده است. 

به عقیده نویسندگان، در کنار بررسی نقش ساختارهای مادی در سیاست خارجی که عموماً در سایر آثار نگاشته‌شده درباره سیاست خارجی ایران مورد توجه واقع شده‌اند، پرداختن به نقش ساختارهای معنایی، هنجارها، ارزش‌ها و قواعد که هویت جمهوری اسلامی و به دنبال آن سیاست خارجی کشور را شکل داده‌اند، ضروری است و بدون آن هرگونه تحلیلی ناقص خواهد بود.

در تعریف اصطلاح «سیاست خارجی» در مقدمه کتاب می‌خوانیم: «سیاست خارجی عبارت از استراتژی یا رشته‌ای از اعمال از پیش طرح‌ریزی شده تصمیم گیرندگان حکومتی که مقصود آن دستیابی به اهداف معین در چارچوب منافع ملی و در محیط بین‌المللی است. به عبارتی، می‌توان گفت سیاست خارجی که شامل تعیین و اجرای سلسله اهداف و منافع ملی است در صحنه بین‌المللی از سوی دولت‌ها انجام می‌پذیرد.» 

در پیشگفتار کتاب در بررسی شکل‌گیری و تشریح سیاست خارجی در چارچوب سازه‌انگاری آمده است: «رفتار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را هویت برساخته از ارزش‌ها و هنجارها هدایت می‌کند و اصولی مانند حمایت از جنبش‌های آزادی بخش، صدور انقلاب، اصل نه شرقی نه غرب، حفظ دارالاسلام و مواردی از این قبیل در سیاست ایران دیده می‌شود. با این حال به نظریات مختلفی که تا کنون برای تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران استفاده شده است عمدتا نقش این عوامل را نادیده گرفته‌اند و به عنصر هویت توجه چندانی نشده از این رو کتاب «از هاشمی تا روحانی» در تلاش است تا با رویکردی متفاوت با استفاده از مبانی و گزاره‌های سازه‌انگاری سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را مورد واکاوی قرار دهد.»

در فصل نخست کتاب با عنوان «سپهر نظری، سازه‌انگاری به مثابه یک روش» پس از توضیح و توصیف سابقه پژوهش ابتدا سیاست جمهوری اسلامی از منظر برخی تئوری‌های روابط بین‌الملل بررسی و در گام بعد مهمترین گزاره‌های مباحث نظری و فرانظری این روش بررسی مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. 

«طرح سیاست خارجی دولت علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی از سال (1368- 1376)» در فصل دوم تلاش می‌کند سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را در این برهه زمانی (از سال 1368تا 1376) از منظر سازه‌انگاری مورد بررسی قرار دهد. به همین منظور در این مقطع اصول، اهداف و هنجارهای تاثیرگذار بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و نمودهای سیاست خارجی ایران در قالب روابط جمهوری اسلامی ایران با دولت، سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در این مقطع توضیح داه می‌شود.

در فصل سوم با عنوان «سیاست خارجی سیدمحمد خاتمی (1376- 1384)» ضمن بررسی ساختارهای مادی و معنایی شکل‌دهنده سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این مقطع تشریح خواهد شد. در ادامه نیز رابطه این دولت با دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی تشریح و در نهایت موضوع پرونده هسته‌ای نیز بررسی خواهد شد.

فصل چهارم با عنوان «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران محمود احمدی‌نژاد (1392- 1384)» بخش‌هایی با عنوان «عوامل تاثیرگذار در سیاست خارجی دوران محمود احمدی‌نژاد»،«ساختارهای معنایی شکل دهنده سیاست خارجی»، «ساختارهای مادی شکل دهنده سیاست خارجی»، «اصول و ویژگی‌های سیاست خارجی دولت نهم و دهم»، «الگوهای رفتاری دولت نهم و دهم»، «گفت‌وگوهای انتقادی با آمریکا»، «روابط با شورای همکاری خلیج فارس»، «تغییر و اصلاح سازمان‌های بین‌المللی»، «بحران هسته‌ای» و «نتیجه گیری» را در برمی‌گیرد.

در فصل پایانی «سیاست خارجی در دوره حسن روحانی (1396- 1392)» به علت نبود منابع کتابخانه‌ای، از سایت‌ها و روزنامه‌های معتبر برای پردازش فرضیه کتاب استفاده شده در این فصل نیز چارچوب نظریه سازه‌انگاری، نخست در ساختارهای مادی و معنایی شکل‌دهنده سیاست خارجی تشریح می‌شود و در ادامه تاثیر این ساختارها بر اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این مقطع بررسی خواهد شد.

کتاب از هاشمی تا روحانی به نویسندگی علی باقری دولت آبادی - محسن شفیعی منتشر شده توسط انتشارات تیسا را به صورت اینترنتی و تلفنی از بانک کتاب یکتا عرضه کننده ی کلیه کتب درسی،کمک درسی،دانشگاهی و عمومی خریداری نمایید.