رساله پاتانجل

رساله پاتانجل

كتاب «رساله‌ پاتانجل» ترجمه و تحليل رساله‌اي از رسائل ابوريحان بيروني (440ـ362 ه.ق) است كه بيروني خود آن را از زبان سانسكريت به عربي در آورده است. اصل رساله متعلق به حكيمي هندي به نام پاتانجلي (Patanjali) است و به مباني عرفاني حكمت هند قديم مي‌پردازد.

اين رساله مجموعه‌ 195رمز گفتار(Sutra) مي‌شود كه طي قرن‌ها به منزله‌ انجيل عابدان هندي بوده و بيروني ارزش اين رساله را به درستي دريافته و با خلاقيت ويژه‌ خود آن را به صورت پرسش و پاسخ به زبان عربي درآورده است. متن عربي رساله قبلا توسط دكتر منوچهر صدوقي‌سها تصحيح و در پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي(1379) چاپ شده بود.

كتاب ياد شده ترجمه رساله به زبان فارسي است كه براي نخستين‌بار انجام شده است. برزو قادري مؤلف كتاب حاضر اين رساله را در چهار بخش و يك ديباچه تدوين كرده است. ديباچه شامل رويكرد مؤلف به ترجمه و شرح كتاب، پيشينه‌ تحقيق و مطالعات پيرامون اين رساله و ويژگي‌هاي اين رساله مي‌شود. بخش اول به جايگاه علمي‌ـ فلسفي بيروني در فرهنگ اسلامي و رويكرد او به هندشناسي مي‌شود.

بخش دوم به خاستگاه فكري رساله‌ پاتانجلي در هند قديم پرداخته است. اما فصل سوم پس از مقدماتي از زندگي پاتانجلي و اهميت رساله‌ او، به ترجمه‌ رساله‌ بيروني از زبان عربي و شرح تطبيقي آن با اصل متن سانسكريت پرداخته است.

سرانجام در بخش چهارم مؤلف به مقايسه‌ برخي از مهمترين مباني فلسفي ‌ـ عرفاني سوتراها با حكمت ايراني ‌ـ اسلامي مبادرت كرده كه باعث درك و فهم بهتر رساله در قياس با ساختار تفكر عرفاني ايران اسلامي مي‌شود.