ما درد

ما درد

وجود يك شاعر واقعي به هستي شعري او بسته است و اين همانا مهم ترين بخش هويت او است و بدون آن زندگي اش از معنا تهي خواهد شد.

    علي عبدالرضايي، شاعري است كه زندگي اش، شعر و شعرش زندگي او است و مجموعه شعر « مادرد » بهترين سند براي اين ادعاست. مادرد در دو دفتر نوشته شده، دفتر اول«آلبوم خانوادگي» و دفتر دوم «عشق تبليغاتي» نام دارد.
    به طرزي باورنكردني اين هر دو دفتر با نقد روانكاوي عجين شده است. منتها در اين مقاله من تنها به دفتر اول و اصلاخود كلمه «مادرد» مي پردازم.
    طبق رسم بيشتر يادداشت هايم اول مفهوم ابژه را بررسي مي كنم. ممكن است اين سوال براي خواننده پيش بيايد كه چرا بيشتر تحليل ها، به ابژه و مادر بر مي گردد. پاسخ اين است كه شايد شاعران، هنوز از اين درد جدايي رها نشده اند. چه در آغاز جدايي از مادر و بعد جايگزين هاي آن رفيق و دوست و نهايت وطن...
    اما ابژه كلمه يي فرانسوي است و چيزي است كه غريزه از طريق آن در پي رسيدن به هدفش است.
    ابژه ممكن است كسي، حيواني يا چيزي يا بخشي از كسي باشد. ممكن است واقعي يا خيالي باشد. مثلادر رابطه كودك با مادر: مادر، ابژه كودك است.
    نخستين كليشه اين پيوند مادر است. مادر ابتدا چيزي نيست مگر كسي كه كودك را تغذيه مي كند يعني كه در خدمت ارضاي نيازهاي پايه يي او است و كودك (بد) و (خوب) مادر را در ارتباط با همين ارضاي نياز مي بيند. پس از آن رابطه، از مرز رابطه صرفا زيست شناختي مي گذرد و يك بعد عاطفي به آن افزوده مي شود. مادر براي او يگانه يي است، متفاوت از همه و جدايي از آن ممكن نيست. جدايي دردناك و اضطراب آور است. تاكيد مي كنم (درد) ناك است.
    اين درد، همان كليد رمز شعر علي عبدالرضايي است.
    چقدر اين سمت هستي كه هستم آن سمتي ترم همه ايرانند
    (انگار مادر و ايران باهم عجين شده و اين سمت هستي هم دنياي نماديني است خارج از رحم)
    پدرد! مادرد! برادردم!
    حال من از درد وخيم تر است
    نوشتن از من عقيم تر است
    اما چرا اين (د) به اين كلمات اضافه شده، دالي كه تمام ابژه هاي كودكي او را خردمندانه با درد عجين مي كند و با آگاهي تمام به مدلولش كه همانا خود شاعر است مي رسد. شاعري كه درد جدايي از وطن گاهي خودكارش را عقيم مي كند.
    چقدر چشم ها
    اين حفره هاي تو خالي
    در بازي بين دو آدم هزار دستانند
    چشم ها، همان فقدان شاعراست، همان حفره موجود در هسته وجودي اش كه شاعر مدام در پي پر كردن آن است. ابژه كوچك a، ساز و كار موقتي اين فقدان است ولي مدام كه در امر نمادين قرار مي گيرد، دچار پارادوكس شده مازاد آن، همان ابژه كوچك a است.
    مادرم هنوز به خوابم مي آيد كه خواب هاي مرا ببيند
    و خانه يي كه ولش كردم
    هر وقت دلش مي گيرد
    سر مستاجرم خراب مي شود كه برگردم
    مي بينيد كه مولف «مادرد» مدام در پي پر كردن حفره (خانه) است گرچه هيچ وقت ميل او به تمامي ارضا نمي شود.
    هنوز علي عبدالرضايي تر از وقتي هستم كه علي عبدالرضايي بودم
    فقط نمي دانم از كجاي نمي دانم آغاز و با يك نمي دانم بعدي آغاز و باز... بعد
    از كجا بدانم كه بعدي كجاست؟
    در سطرهاي بالانيز به وضوح شاعر را مي بينيم كه بر اساس امر لكاني هرگز به ابژه كوچك a نمي رسد.
    بيهوده نيست كه شاعر در نهايت تيزهوشي سرانجام مي نويسد:
    مادر؟!
    احمق شاعري ست
    كه سعي مي كند اين را بنويسد.