مقدمه ای بر رفتارشناسی

مقدمه ای بر رفتارشناسی

رفتارهای جانوران بخشی از میراث ژنتیکی آنهاست که در تعامل با محیط و بر اساس مکانیسم‌های تکاملی ساخته و پرداخته شده‌اند. در کتاب مقدمه‌ای بر رفتارشناسی بیشتر به مبانی فیزیولوژیکی رفتارهای جانوران پرداخته می‌شود و نقش ژنتیک، دستگاه عصبی، هورمون‌ها و ... در بروز برخی رفتارها تبیین می‌گردد. آگاهی از زیربنای فیزیولوژیکی رفتارهای جانوران خواندن کتابی از قبیل مقدمه‌ای بر اکولوژی رفتار را شیرین‌تر می‌کند، کتابی که بحث رفتار شناسی را در بستر بوم شناسی و تکامل ادامه می‌دهد. اگرچه رفتارهای جانوران بسیار متغیر به نظر می‌رسند اما زیرساخت‌های تعیین کننده آنها از قبیل الگوهای حرکتی و حسی، نظام‌های عصبی گیرنده محرک‌ها و پاسخ به آنها و خصوصیات توارثی، ویژگی‌های پایداری هستند که در مسیر تکامل گونه‌ها و جدا شدن آنها از یکدیگر به سادگی تغییر نمی‌کنند. به همین علت رفتارها نیز، علی رغم ظاهر نرم و قابل انعطاف خود، همانند اسکلت داخلی در طبقه بندی و شناخت روابط خویشاوندی جانوران به کار گرفته می‌شوند. حتی برخی از طبقه بندی‌ها که بر مبنای سایر خصوصیات به درستی انجام نشده با توجه به ویژگی‌های رفتاری تصحیح شده است.رفتار جانوران مختلف و اشتراک آنها با انسان موجب شده تا یافته‌های ما درباره سایر حیوانات به شناخت بهتر رفتارهای انسان و کارکرد هر یک از آنها، نظام انگیزشی، تأثیر توارث و تربیت، ویژگی‌های رفتارهای اجتماعی، ناهنجاری‌های رفتاری و غیره کمک کند. رفتارشناسی در جریان پیشرفت سریع خود طی نیم قرن اخیر به شاخه‌های مختلف تقسیم شده است. یکی از پربارترین آنها زیست شناسی اجتماعی یا سوسیوبیولوژی است که به مطالعه پیگیر مبانی زیست شناختی تمام رفتارهای اجتماعی می‌پردازد. این رشته در حال حاضر بر مطالعه جوامع حیوانی تکیه دارد، اما به رفتارهای اجتماعی انسان اولیه و جنبه‌های سازشی سازمان اجتماعی جوامع بدوی معاصر نیز می‌پردازد. به اعتقاد ادوارد ویلسون بنیان‌گذار این مکتب طولی نمی‌کشد تا زیست شناسی اجتماعی همراه با سایر علوم اجتماعی و علوم انسانی از آخرین شاخه‌های زیست شناسی خواهند بود که در چارچوب "سنتز جدید" جای گیرند.